Czy to dojazdy do pracy, czy wypad na zakupy, czy eksploracja miasta na rowerze — jazda na odpowiednim biegu może uczynić każdą przygodę lepszą.

Jak więc rozpoznać, czy jedzie się na odpowiednim biegu? I skąd wiedzieć, kiedy powinno się zmienić bieg na cięższy lub lżejszy? Zacznijmy od podstaw.

Większość rowerów miejskich jest wyposażona w manetki zaprojektowane do obsługiwania palcem wskazującym i kciukiem. Manetka po prawej kontroluje przerzutkę tylną, a manetka po lewej kontroluje przerzutkę przednią. Uwaga: niektóre rowery miejskie mają tylko jedno koło zębate z przodu i większy rozstaw zębatek z tyłu, przez co ani przednia manetka, ani przednia przerzutka nie są potrzebne.

Popychając dźwignię kciukiem albo przyciągając palcem wskazującym, przerzucasz łańcuch z jednego biegu na drugi. Zmiana biegu przednią przerzutką (lewą dłonią) powoduje większe zmiany w przełożeniu, za to zmiana biegu tylną przerzutką (prawą dłonią) powoduje mniejsze zmiany w przełożeniu.

Lewa dłoń — przerzucanie przedniej przerzutki pomiędzy zębatkami (większa zmiana)

Lewa manetka kontroluje przerzutkę przednią, która przerzuca łańcuch pomiędzy zębatkami przymocowanymi do mechanizmu korbowego. Zmiana biegu lewą dłonią spowoduje bardziej wyraźne zmiany w przełożeniu i może być szczególnie pomocna, kiedy potrzebujesz nagłego i dużego dostosowania przełożenia do warunków jazdy.

Kiedy popychasz lewą manetkę kciukiem, przerzutka wpycha łańcuch na większą zębatkę — cięższy bieg. Cięższy bieg sprawia, że pedałowanie jest trudniejsze, ale z każdym obrotem korby rower pokonuje dłuższą drogę.

Kiedy przyciągasz manetkę palcem wskazującym, przerzutka spycha łańcuch na mniejszą zębatkę — lżejszy bieg. Pedałowanie będzie wówczas łatwiejsze, ale prędkość jazdy będzie mniejsza.

Używaj mniejszego koła zębatego, albo najlżejszego biegu, kiedy pedałujesz pod górę, wieziesz cięższy ładunek albo kiedy zamierzasz zaraz się zatrzymać. Używaj większej zębatki, albo najcięższego biegu, kiedy chcesz ciężko pedałować, by szybko pokonać długi dystans.

Prawa dłoń — przerzucanie przedniej przerzutki pomiędzy zębatkami (mniejsza zmiana)

Prawa manetka steruje pracą przerzutki tylnej, która zmienia położenie łańcucha na zębatkach kasety. Na kasecie mniejsze zębatki to tak naprawdę te od cięższych biegów do szybszej jazdy, a większe zębatki odpowiadają za lżejsze biegi do wolniejszej jazdy. Oznacza to, że identyczne ruchy lewej ręki mają odwrotny efekt niż te wykonywane prawą ręką.

Kiedy przyciągasz manetkę palcem wskazującym, tylna przerzutka spycha łańcuch na mniejszą zębatkę — cięższy, ale szybszy bieg. Kiedy popychasz manetkę kciukiem, przerzutka wepchnie łańcuch na większą zębatkę — wolniejszy, ale lżejszy bieg.

Jak unikać przekosu łańcucha

Należy unikać jazdy na najcięższym biegu na jednej przerzutce i najlżejszym na drugiej. Nazywa się to „przekosem łańcucha”, bo łańcuch biegnie na ukos zamiast po mniej więcej prostej linii. Przekos łańcucha mocno go obciąża i często powoduje, że łańcuch ociera o przednią przerzutkę. Jest to nie tylko denerwujące, ale może również utrudniać pracę napędu.

Jak znaleźć najlepszą kombinację przełożeń

Nie ma gotowego przepisu na idealną kombinację ustawień przerzutek — to przede wszystkim kwestia osobistych preferencji. Nie obawiaj się próbowania różnych kombinacji, by znaleźć idealne dla siebie tempo pedałowania, czyli „kadencję”.

Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, zmiana biegu przednią przerzutką (lewą dłonią) powoduje istotniejsze zmiany w przełożeniu, za to zmiana biegu tylną przerzutką (prawą dłonią) powoduje mniejsze zmiany w przełożeniu. Dzięki doświadczeniu przekonasz się, że zmiana biegów z przodu jest pomocna przy dużych skokach w nachyleniu, a zmiana biegów z tyłu jest dobra przy dostosowywaniu przełożenia aż do momentu, w którym będziesz pedałować wygodnym dla siebie tempem.

Dla większości osób najbardziej komfortowa i wydajna jest kadencja zbliżona do 90 obrotów na minutę. Wolniejsza kadencja może wymagać wysiłku, a przy szybszej kadencji można mieć wrażenie, że mimo szybkiego pedałowania rower prawie nie jedzie. Jeśli chcesz mierzyć kadencję, dostępnych jest wiele komputerów rowerowych i aplikacji, które potrafią ją zmierzyć przy pomocy czujnika. Korzystanie z czujnika do pomiaru kadencji jest świetnym sposobem na naukę skutecznego doboru przełożeń.

Porada od zawodowców: podczas zmiany biegu pedałuj lekko!

Zmiana biegu wymaga pedałowania, ale najlepiej (i najpłynniej) odbywa się, gdy nie naciskasz za mocno na pedały. Mocne naciśnięcie na pedały może sprawić, że zmiana przełożenia nie będzie płynna. To szczególnie ważne na wzniesieniach — jeśli widzisz przed sobą wzniesienie, wrzuć lżejszy bieg zanim zaczniesz się wspinać! Jeśli z kolei musisz zmienić przełożenie na lżejsze już podczas podjazdu, spróbuj ograniczyć w tym czasie nacisk na pedały.

Polecamy również zmienić bieg na lżejszy, kiedy zamierzasz zaraz się zatrzymać, żeby nie trzeba było zmagać się z ciężkim przełożeniem, kiedy znowu zaczniesz pedałować.

Chcesz osobistej porady?

Udaj się do swojego lokalnego sprzedawcy Trek, by dowiedzieć się więcej i czerpać z każdej jazdy, ile się da.