Hoe moet je eigenlijk schakelen, en wanneer? Bij het schakelen op een racefiets bedien je de derailleurs van de fiets, en die laten op hun beurt de ketting van het ene tandwiel naar het andere bewegen. In de onderstaande video wordt uitgelegd hoe je moet schakelen met geïntegreerde shifters, wat het meest voorkomende type schakelaars is op moderne racefietsen. Deze shifters hebben zowel een hendel om mee te schakelen als een hendel om mee te remmen.

Linkerhand – de voorderailleur bewegen tussen de tandbladen

De linkershifter bedient de voorderailleur, die de ketting wisselt tussen de tandbladen op het crankstel. Schakelen met je linkerhand heeft een grote invloed op je verzet en is handig bij grote wisselingen in snelheid of in geaccidenteerd terrein.

Door de gehele linkerhendel naar binnen te duwen, schakelt de derailleur de ketting op een groter tandblad. Een groter tandblad betekent zwaarder trappen, maar ook meer afstand afleggen per omwenteling. Door alleen de kleine hendel naar binnen te duwen, schakel je naar een kleiner tandblad – een lichtere versnelling. Hierdoor fiets je gemakkelijker, maar minder ver per trapomwenteling.

Rijd je bergop, dan gebruik je het best de lichtste versnelling, ofwel het kleine tandblad. De grote versnelling, ofwel het grote tandblad, gebruik je bij het afdalen.

Rechterhand – de achterderailleur over de tandwielen bewegen

De rechtershifter bedient de achterderailleur, en schakelt de ketting over de tandwielen van de cassette. Bij een cassette betekent een kleiner tandwiel een groter en zwaarder verzet, terwijl de grotere tandwielen een kleiner en lichter verzet opleveren. Een schakelbeweging met je linkerhand heeft dus het tegenovergestelde effect als een zelfde schakelbeweging met je rechterhand.

Door de gehele rechterhendel naar binnen te duwen, schakelt de ketting naar een groter tandwiel – een kleinere versnelling. Enkel de kleine rechterhendel induwen, schakelt naar een kleiner tandwiel – een zwaardere maar grotere versnelling.

Een te schuine kettinglijn voorkomen

Het is niet wenselijk om de ene shifter in zijn ’zwaarste stand’ te zetten en tegelijkertijd de andere in zijn lichtste stand. Er ontstaat dan een ’schuine kettinglijn’ omdat de ketting (van bovenaf gezien) schuin loopt in plaats van in een rechte lijn. Een schuine kettinglijn vergt veel van de ketting en zorgt ook voor schuren tegen de voorderailleur. Dat levert een irritant geluid op en is slecht voor de tandwielen.

De beste schakelcombinatie vinden

De optimale schakelcombinatie is in principe een kwestie van persoonlijke voorkeur. Experimenteer met je versnellingen om de voor jou ideale trapfrequentie ofwel ’cadans’ te vinden.

De voorderailleur op- of afschakelen (met de linkerhand) betekent een grote verandering van het verzet; de achterderailleur bedienen (met de rechterhand) zorgt voor kleinere stapjes in het verzet. Na enige oefening zul je merken dat vooraan schakelen vooral handig is in heuvelachtig gebied en dat achteraan schakelen helpt om gemakkelijk een comfortabele cadans te vinden.

Gemiddeld genomen wordt een cadans van 90 toeren per minuut beschouwd als het meest efficiënt en comfortabel. Een te lage cadans maakt het erg zwaar, bij een te hoge cadans lijkt het alsof je enorm je best doet maar nauwelijks opschiet. Je kunt je cadans meten met behulp van een fietscomputer met cadanssensor. Met zo’n sensor leer je gemakkelijker wanneer het tijd is om een andere versnelling te kiezen.

Pro tip: duw niet te hard op de pedalen als je schakelt!

Om te schakelen moet je blijven trappen, maar als je even de druk van de pedalen haalt, gaat schakelen gemakkelijker. Zet je zware druk op de pedalen tijdens het schakelen, dan verloopt dat abrupt en lomp. Zie je een berg aankomen, schakel dan al terug voordat je eraan begint. Wanneer je lichter moet schakelen tijdens het klimmen, haal ook dan eventjes de druk van de pedalen.

Wil je meer uitleg of advies over hoe te schakelen, informeer dan bij je plaatselijke Trek-dealer. Daar vind je altijd vriendelijke medewerkers die je graag helpen zoveel mogelijk fietsplezier te beleven.